Triển lãm Giao thương quốc tế ngành chế tạo lần thứ 9 FBC Asean 2025 đã diễn ra thành công. Đây là triển lãm công nghiệp phụ trợ quy mô lớn được tổ chức, sự kiện kết nối quan trọng cho cộng đồng doanh nghiệp sản xuất và cung ứng vừa diễn ra.
Để có góc nhìn rõ hơn sự phát triển của ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam trong bối cảnh chung toàn cầu về ngành công nghiệp đặc thù này, Tạp chí Doanh nghiệp và Thương mại có cuộc trao đổi với GS. TS. Phan Đăng Tuất - Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam nhân sự kiện Triển lãm FBC Asean 2025 được tổ chức tại Trung tâm Triển lãm Quốc gia Việt Nam (VEC),Hà Nội.
GS. TS. Phan Đăng Tuất - Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam phát biểu tại Lễ khai mạc Triển lãm FBC Asean 2025
PV:Xin ông đánh giá khái quát về tình hình chung của ngành công nghiệp hỗ trợ nước ta hiện nay?
Thế giới đang có quá nhiều bất ổn, chuỗi cung ứng bị đứt đoạn do những sự kiện bất thường của thế giới, gần như các doanh nghiệp ngành công nghệ hỗ trợ, công nghiệp chế tạo khá thụ động trong việc dịch chuyển; ngoài nhiệt huyết và nỗ lực cải thiện công nghệ tự thân của họ; còn lại họ khá thụ động trong câu chuyện thị trường, logistics hay những câu chuyện chính sách khác. Bởi thế, đã nhiều lần, Hiệp hội trực tiếp nói với các Phó Thủ tướng rằng, các doanh nghiệp ngành công nghiệp chế tạo đòi hỏi và họ cần thiết có các chính sách cực kỳ đặc sắc để họ có cơ hội phát triển, cạnh tranh được với các doanh nghiệp chế tạo từ các nước trong khu vực, nhất là các doanh nghiệp thuộc công xưởng lớn là Trung Quốc.
Trong số các đề xuất gửi tới Chính phủ, chúng tôi đặc biệt lưu ý với chính sách cung cấp dịch vụ hỗ trợ của Chính phủ như là các trung tâm thử nghiệm, trung tâm kiểm nghiệm hàng hóa để họ có chứng chỉ chất lượng để có thể gia nhập được cuộc chơi toàn cầu; hay như các trung tâm khởi nghiệp như ở nhiều quốc gia khác, họ mở ra những công xưởng để cho doanh nghiệp tới thuê, chế tạo thử các sản phẩm hay dịch vụ; để rồi Chính phủ lại thu phí thôi, chứ không phải cho không. Ở Việt Nam thực sự chưa có điều đó, quả thực là rất thiệt thòi. Cũng thông qua việc này, khách hàng sẽ biết được họ cần chế tạo theo chất lượng nào, phải đầu tư mua máy móc, công suất bao nhiêu để khỏi lãng phí công suất… Nói tóm lại là rất nhiều khuyến nghị và đề xuất chính sách đã được gửi tới Chính phủ và Chính phủ sẽ quan tâm và giải quyết trong thời gian tới.
PV: Ông kỳ vọng điều gì tại Triển lãm giao thương quốc tế ngành công nghiệp chế tạo Việt Nam lần này?
Chúng tôi rất kỳ vọng vào kỳ triển lãm lần này! Mặc dù còn nhiều hạn chế, tuy nhiên khách quan mà nói, Việt Nam cũng có những thế mạnh nhất định. Người Việt Nam cần cù và họ có thể chắt bóp mọi thứ để có thể tham gia được vào cuộc chơi. Tại triển lãm giao thương quốc tế lần này, chúng tôi sẽ trực tiếp kết nối với các nhà mua linh kiện lớn trên thế giới; thông qua kết nối ấy sẽ có rất nhiều nhà cung cấp máy móc thiết bị, vật tư sẽ đến thăm triển lãm, để chúng tôi có thể kết nối trực tiếp.
Hiện nay, hiệp hội đang bàn về một chính sách gọi là MUA CHUNG, BÁN CHUNG. Ví dụ, các doanh nghiệp Việt Nam kết nối, rồi cùng mua 1 loại vật tư với khối lượng lớn thì nó sẽ rẻ đi. Chứ từng doanh nghiệp đi hỏi mua mà với khối lượng ít thì giá nó sẽ cao, chi phí logistics cũng vì thế mà đắt lên. Thông qua những hội chợ, chúng tôi sẽ tìm cách ký kết các bản ghi nhớ đối với các nhà cung cấp vật tư đầu vào. Hiệp hội sẽ thống kê trong các doanh nghiệp thành viên xem chúng tôi cần bao nhiêu tấn kim loại này, nhãn mác kia… và trong nhiều lần họp Chính phủ, chúng tôi thường đề xuất Chính phủ sẽ làm đầu mối, Chính phủ mua, các doanh nghiệp thành viên hiệp hội sẽ đăng ký nhu cầu và Chính phủ mua tập trung với số lượng lớn và sau đó chúng tôi mua lẻ; như vậy là giá mua vật tư, nguyên phụ liệu của các doanh nghiệp sẽ giảm đi rất nhiều, ước tính là từ 5-10% so với giá mua.
Thực tế, mọi người vẫn chưa nhận thức hết được giá trị của triển lãm công nghiệp và công nghiệp hỗ trợ. Chính công việc này tạo ra giá trị rất lớn cho các doanh nghiệp. Chính hiệp hội sẽ động viên các doanh nghiệp tham gia để tìm kiếm những cơ hội như vậy.
PV: Xin ông đánh giá về vai trò của VASI tại triển lãm FBC Asean 2025?
Hiệp hội không đóng vai trò là một nhà quan sát trong cuộc chơi mà là một cầu thủ đá trên sân trong cuộc chơi này, nên Hiệp hội cũng tham gia vào công tác tổ chức sự kiện. Qua đó để giải quyết câu chuyên lớn nhất của nền công nghiệp chế tạo Việt Nam đó là bài toán thị trường. Đối với các doanh nghiệp và tập đoàn lớn, các hãng lớn hay các đơn hàng lớn đều cần sự hiện diện của hiệp hội.
PV: Ông có thể nhận định về tương lai của ngành công nghệ chế tạo Việt Nam?
Có tin rất vui là các doanh nghiệp tham gia hiệp hội ngày càng đông; chắc là do thấy chúng tôi hoạt động hiệu quả. Gần như 90% các doanh nghiệp tinh hoa trong ngành công nghiệp chế tạo Việt Nam nay đã là thành viên của Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam - VASI. Họ có những cơ sở khủng khiếp, hiện đại và khổng lồ. Họ đang khao khát được tiếp tục mở rộng, phát triển và hướng tới chế tạo những sản phẩm hoàn chỉnh. Do đó, ban chấp hành hiệp hội cũng vừa họp và đưa ra giải pháp để tận dụng tốt nhất môi trường triển lãm sắp tới và lên kế hoạch cho hội chợ, triển lãm năm sau nữa.
Hiệp hội đang đưa ra 1 ý tưởng lớn là chuyển từ chế tạo chi tiết linh kiện sang cụm chi tiết và sản phẩm hoàn chỉnh. Nếu các doanh nghiệp chỉ dừng lại ở việc sản xuất các chi tiết linh kiện thì sự phụ thuộc thị trường ngày càng lớn. Do đó phải tiến tới việc chung tay nhau để chế tạo các cụm chi tiết hay các sản phẩm hoàn chỉnh. Thông qua các hội chợ như Triển lãm Giao thương quốc tế ngành công nghiệp chế tạo 2025 sẽ là cơ hội lớn để Hiệp hội tìm hiểu và học hỏi. Cá nhân tôi cũng đã trình Chính phủ một vài sản phẩm ban đầu để tìm kiếm sự hỗ trợ của Chính phủ. Hiệp hội cũng dự kiến lên 1 list sản phẩm mà theo năng lực chế tạo của các doanh nghiệp trong nước có thể làm được. Hiệp hội được cấu trúc bởi 4 nhóm ngành lớn là linh kiện điện tử, linh kiện cơ khí, linh kiện nhựa cao su và các phụ liệu. Hãy hình dung rằng trên những sản phẩm cơ điện tử thì doanh nghiệp Việt Nam chúng ta hoàn toàn có thể làm được
Những triển lãm như thế này sẽ là cơ hội để các doanh nghiệp ngành công nghiệp chế tạo gắn kết với nhau, cùng nhau hiện thực hóa ý tưởng tiến tới sản phẩm hoàn chỉnh. Có lẽ, hãy chờ xem. Người Đức có thành ngữ: “có ăn mới biết ngon” nên cứ phải lao vào cuộc rồi sẽ biết thế nào. Nói trước thì cũng chỉ là mong ước thôi, chưa phải là hiện thực./.
PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!
Vũ Trìu