Trên bản đồ danh trà Việt Nam, Tân Cương (Thái Nguyên) từ lâu được tôn xưng là “đệ nhất danh trà” – nơi hòa quyện hương đất, khí trời và bàn tay khéo léo của những người thợ trà. Giữa không gian văn hóa trà đậm sắc ấy, Hợp tác xã Hương Vân Trà nổi lên như một dấu ấn riêng: vừa bền bỉ gìn giữ tinh hoa truyền thống, vừa chủ động đổi mới, minh bạch thông tin, xây dựng thương hiệu theo hướng hiện đại và chuyên nghiệp.
Trước năm 2019, Hương Vân Trà chỉ là một cơ sở sản xuất nhỏ lẻ. Nhưng mong muốn chuyên nghiệp hoá vùng nguyên liệu, nâng giá trị cây chè và tạo đầu ra ổn định cho bà con đã thôi thúc bà Nguyễn Thị Hương Vân – người sáng lập đã chuyển hướng xây dựng HTX theo mô hình chuẩn. Bước ngoặt này mở đường cho chuỗi phát triển sau đó: vùng nguyên liệu hơn 20 ha đạt tiêu chuẩn VietGAP, thêm 10 ha canh tác đã được chứng nhận chuẩn hữu cơ lần 2.
Một góc vùng nguyên liệu trà của HTX Hương Vân Trà
Từ đây, những dòng sản phẩm chủ lực như Ngọc Xuân Trà (trà đinh),Tam Phúc Trà (trà móc câu),Hương Vân Trà (trà tôm nõn) đạt OCOP 4 sao, trở thành sản phẩm tiêu biểu của tỉnh Thái Nguyên và có mặt rộng rãi tại thị trường trong nước. Hương Vân Trà từng bước xuất hiện trong danh sách thương hiệu chè chất lượng, được người tiêu dùng, doanh nghiệp làm quà tặng và thị trường cao cấp đánh giá cao.
Công nghệ và truyền thông – động lực thay đổi tư duy sản xuất
Nếu như nhiều HTX nông nghiệp còn gặp khó trong kết nối thị trường, truy xuất nguồn gốc hay xây dựng thương hiệu, thì Hương Vân Trà lại đi theo con đường khác: coi công nghệ thông tin và truyền thông như trụ cột nâng chất lượng sản phẩm.
.jpg)
Bà Nguyễn Thị Hương Vân, Giám đốc HTX Hương Vân Trà giới thiệu cho du khách về quy trình chăm sóc cây trà
Bà Nguyễn Thị Hương Vân, Giám đốc HTX Hương Vân Trà cho biết: HTX đã nghiêm túc ứng dụng truyền thông số, chuẩn hóa quy trình sản xuất và truy xuất nguồn gốc. Việc số hóa phần lớn khâu quản lý giúp mọi thông tin về vùng trồng, thu hái, chế biến đều minh bạch, dễ kiểm chứng. Cách làm bài bản này không chỉ tạo dựng niềm tin với người tiêu dùng mà còn mở rộng thị trường, đưa sản phẩm của HTX vươn tới phân khúc cao cấp.
Nhờ minh bạch thông tin và kiểm soát chất lượng chặt chẽ, giá trị cây chè được nâng lên rõ rệt, thu nhập của người làm chè ổn định hơn, góp phần thiết thực vào mục tiêu giảm nghèo bền vững của địa phương. Quan trọng hơn, những thay đổi này giúp chè Tân Cương từng bước thoát khỏi phương thức sản xuất thủ công trước đây, hướng tới mô hình hiện đại, chuyên nghiệp và bền vững.
Song song với công nghệ, Hương Vân Trà đặc biệt chăm chút câu chuyện thương hiệu. Hình ảnh, ngôn ngữ truyền thông, thiết kế bao bì… đều được làm thận trọng, đẹp mắt, hiện đại. Nhờ đó, trà không chỉ là nông sản, mà trở thành “sản phẩm văn hoá” – một món quà tặng mang giá trị tinh thần, văn hoá và niềm tự hào vùng đất.
Cũng chính nhờ truyền thông tốt, nền tảng số và thương mại điện tử, sản phẩm của HTX dễ dàng tiếp cận khách hàng trẻ, lan toả rộng trong các đô thị lớn, thậm chí mở ra cơ hội xuất khẩu. Đây là hướng đi phù hợp với xu thế tiêu dùng và là một ví dụ tiêu biểu của “giảm nghèo về thông tin”: nông dân được tiếp cận tri thức, thị trường và tiêu chuẩn mới; giá trị nông sản từ đó được nâng lên.
Liên kết cộng đồng – cùng làm, cùng hưởng
Một trong những yếu tố làm nên bản sắc của Hương Vân Trà chính là cách HTX xây dựng mối liên kết bền chặt với người trồng chè. Toàn bộ 100% thành viên HTX đều tuân thủ nghiêm ngặt quy trình sản xuất từ khâu xuống giống, chăm sóc, thu hái đến chế biến, đóng gói, bảo đảm mỗi sản phẩm đưa ra thị trường đều đạt chất lượng cao nhất, an toàn nhất cho người sử dụng. Các thành viên HTX không chỉ được tham gia vào quy trình chuẩn mà còn được hướng dẫn kỹ thuật, được bao tiêu nguyên liệu và thụ hưởng giá trị gia tăng từ thương hiệu chung Hương Vân Trà.
Các loại trà tại Hương Vân Trà được sản xuất, chế biến theo quy trình nghiêm ngặt, bảo vệ sức khoẻ người dùng
Nhờ mô hình liên kết này, đời sống của nhiều hộ trồng chè được cải thiện rõ rệt. Không còn tình trạng “được mùa mất giá”, người dân có đầu ra ổn định, thu nhập tăng lên, kỹ thuật canh tác ngày càng chuẩn hóa, thân thiện hơn với môi trường. Đây cũng là mô hình cần được nhân rộng trong bối cảnh nông nghiệp đang chuyển dịch mạnh mẽ sang sản xuất theo chuỗi giá trị.
Câu chuyện của HTX Hương Vân Trà khẳng định một thực tế: khi nông nghiệp truyền thống được tiếp sức bởi công nghệ, thông tin minh bạch và tư duy hiện đại, giá trị nông sản sẽ được nâng lên, đời sống người dân cũng theo đó mà đổi thay. Từ việc gìn giữ văn hoá trà Việt đến xây dựng thương hiệu nông sản bền vững, Hương Vân Trà đã chứng minh rằng con đường đi lên bắt đầu từ những đổi mới rất cụ thể.
Thực khách thưởng trà tại văn phòng của HTX Hương Vân Trà
Hương Vân Trà đang minh chứng rõ ràng cho sức mạnh của thông tin: khi thông tin được lan tỏa đúng hướng, hiệu quả sản xuất, kinh doanh sẽ được nhân rộng, tạo nên sinh kế ổn định và bền vững cho người dân vùng trà.
Trà ngon nhờ đất, nhờ người nhưng để trà có giá trị, cần thêm tri thức, công nghệ và niềm tin vào tương lai. Đó chính là hành trình mà Hương Vân Trà đang bền bỉ theo đuổi — một hướng đi mới, giàu triển vọng và rất đáng được nhân rộng./.
Tuấn Thành