Nút thắt về chuỗi cung ứng

Ngành công nghiệp dệt may, da giày là hai ngành hàng chủ lực của nền kinh tế Việt Nam với kim ngạch xuất khẩu đạt 72 tỷ USD trong năm 2024, tăng trưởng trung bình 10%, do 60% nguồn cung nguyên phụ liệu vẫn phụ thuộc vào nhập khẩu. Để đạt mục tiêu xuất khẩu vượt mốc 100 tỷ USD trong giai đoạn tới, nút thắt về chuỗi cung ứng nguyên phụ liệu cho ngành công nghiệp thời trang cần sớm được tháo gỡ.

Thúc đẩy công nghiệp hỗ trợ ngành dệt may, lấp dần nguồn cung thiếu hụt

Tuy nhiên, ngành này cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức, như ít cơ hội tiếp cận với những đơn hàng lớn, đơn giá không tăng và phụ thuộc nguồn nguyên liệu. Cụ thể, hiện tại, các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới đang đòi hỏi yêu cầu xuất xứ từ sợi, vải trở đi, trong khi đó, Việt Nam vẫn đang phải nhập khẩu khá nhiều xơ sợi và vải, đặc biệt từ Trung Quốc.

Số liệu thống kê từ Hiệp hội Dệt may Việt Nam cho thấy, 70% trong số hơn 3.800 nhà máy dệt sản xuất các sản phẩm may mặc, chỉ có 6% sản xuất sợi, 17% sản xuất vải và 4% là các cơ sở nhuộm. Mỗi năm, Việt Nam sử dụng khoảng 400.000 tấn bông nhưng chỉ có 3.000 tấn được cung cấp bởi các chuỗi cung ứng trong nước, tức là tỉ lệ nội địa chưa đáp ứng được 1% nhu cầu.

Trước thực tế nêu trên, không ít ý kiến cho rằng, việc hình thành trung tâm nguyên phụ liệu với ngành dệt may, giày da là vấn đề cần xúc tiến sớm để DN tự chủ nguyên liệu, qua đó thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ ngành dệt may, da giày.

Phát huy nội lực, tự chủ nguồn nguyên liệu

Theo Chủ tịch Hiệp hội Da giày, túi xách Việt Nam Nguyễn Đức Thuấn, triển khai Chiến lược phát triển ngành dệt may và da giày Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2035 và Nghị quyết số 115/NQ-CP ngày 6/8/2020 của Chính phủ về các giải pháp thúc đẩy phát triển ngành, sẽ nâng cấp chuỗi cung ứng của ngành thời trang Việt Nam theo hướng đa dạng hóa nguồn cung, chủ động và bền vững, tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Lãnh đạo Hiệp hội Da giày, túi xách Việt Nam nhìn nhận, hãy mạnh dạn có cơ chế đột phá, để hai ngành dệt may và da giày có được một trung tâm phát triển và trưng bày về nguyên phụ liệu, cũng như các trung tâm về nghiên cứu, các phòng thí nghiệm, đúng như chiến lược ngành đề ra là đạt tỷ lệ nội địa hoá 70% là tốt nhất trong 5 năm tới.

Đầu tháng 7/2025, Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) và Hiệp hội Da giày và Túi xách Việt Nam đã đề xuất giải pháp xây dựng Trung tâm nghiên cứu phát triển chuỗi cung ngành công nghiệp dệt may - da giày Việt Nam giai đoạn 2026-2030 với các mục tiêu kết nối và phát triển chuỗi cung ứng thời trang; trưng bày, giới thiệu, thử nghiệm nguyên phụ liệu và công nghệ mới… Qua đó, thúc đẩy phát triển CNHT một cách hiệu quả nhất, giúp ngành dệt may, da giày có những bước đi đột phá, tạo ra giá trị ngày càng cao, mang lại lợi ích và góp phần vào sự phát triển của đất nước.

Về phía Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) thông tin, trong thời gian tới, Cục Công nghiệp sẽ tham mưu cho Bộ Công Thương để xây dựng chính sách. Trong đó sẽ xây dựng Trung tâm nghiên cứu phát triển chuỗi cung ngành công nghiệp thời trang Việt Nam để chuyển giao công nghệ và là cầu nối cho các doanh nghiệp với các thị trường nước ngoài cũng như có thể tiếp cận nhanh nhất công nghệ tiên tiến và tự chủ được nguồn nguyên liệu.

Theo mục tiêu đề ra, khi Trung tâm được đưa vào vận hành, sẽ thực hiện nhiệm vụ hỗ trợ doanh nghiệp với bảy chức năng chính như kết nối và phát triển chuỗi cung ứng thời trang; trưng bày, giới thiệu, thử nghiệm nguyên phụ liệu và công nghệ mới; tạo không gian sáng tạo và nghiên cứu phát triển cho ngành thời trang; tổ chức hội chợ triển lãm, sự kiện của ngành thời trang; đào tạo, tư vấn, nâng cao năng lực ngành; thúc đẩy xu hướng thời trang bền vững và ứng dụng công nghệ; thúc đẩy hợp tác quốc tế và xuất khẩu...

Trung tâm cũng sẽ thực hiện các hoạt động đánh giá, kiểm nghiệm chất lượng sản phẩm nguyên phụ liệu dệt may, da giày và vận hành kênh thông tin cập nhật xu hướng, công nghệ sản xuất nguyên phụ liệu dệt may, da giày nhằm hỗ trợ, thúc đẩy hoạt động sản xuất nguyên phụ liệu trong nước, qua đó hỗ trợ cho cộng đồng doanh nghiệp chủ động nguồn cung, giảm sự phụ thuộc vào nước ngoài và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, khẳng định thương hiệu, vị trí của ngành công nghiệp thời trang Việt Nam trên trường quốc tế.

Kim Tuyến