Diễn đàn có sự tham gia của hơn 150 đại biểu, đại diện các ban, bộ, ngành, các viện, trường, tổ chức, chuyên gia, doanh nghiệp… hoạt động trong lĩnh vực năng lượng.
Quang cảnh diễn đàn
Việt Nam đang đối mặt với nhu cầu năng lượng ngày càng tăng cao để phục vụ cho sự phát triển kinh tế mạnh mẽ. Theo dự báo của Bộ Công Thương, nhu cầu điện năng sẽ tăng trưởng khoảng 8-10%/năm trong những năm tới. Trong khi đó, các nguồn năng lượng hóa thạch truyền thống đang dần cạn kiệt và gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường. Do đó, việc tìm kiếm và ứng dụng các giải pháp công nghệ năng lượng mới, đặc biệt là năng lượng tái tạo, không chỉ là nhiệm vụ quan trọng mà còn là yếu tố then chốt để đảm bảo an ninh năng lượng, bảo vệ môi trường và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
Tại Diễn đàn, các chuyên gia, nhà khoa học đã thảo luận về các công nghệ năng lượng tiên tiến trên thế giới trong quản lý năng lượng, lưới điện thông minh, công nghệ lưu trữ năng lượng, hydro xanh và các giải pháp năng lượng tái tạo hiệu suất cao.
Phát biểu tại Diễn đàn, ông Tạ Đình Thi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, cho rằng: “Cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư, cùng với những thách thức toàn cầu như ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, an ninh năng lượng và cạn kiệt tài nguyên, đòi hỏi một cuộc chuyển dịch năng lượng mạnh mẽ. Việc chuyển đổi sang năng lượng tái tạo và công nghệ hiện đại không còn là lựa chọn, mà là con đường tất yếu để đảm bảo an ninh năng lượng, phát triển kinh tế bền vững và bảo vệ môi trường”.
Ông Tạ Đình Thi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội tham luận lại Diễn đàn
Theo ông Tạ Đình Thi, việc tìm kiếm và ứng dụng các giải pháp công nghệ năng lượng mới, đặc biệt là năng lượng tái tạo là nhiệm vụ quan trọng để đảm bảo an ninh năng lượng, bảo vệ môi trường và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Trong đó, hydrogen được cho là một trong những xu hướng công nghệ năng lượng mới.
Tại Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP26), Việt Nam đã đưa ra cam kết mạnh mẽ đạt mức phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050.
Để hiện thực hóa mục tiêu này, Việt Nam đã có những bước đi quan trọng. Về hoàn thiện thể chế, ông Thi cho biết Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11/02/2020 về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, trong đó đã đề ra một trong những nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu là “Phát triển hạ tầng năng lượng bền vững, kết nối khu vực; nâng cao nội lực ngành công nghiệp chế tạo, dịch vụ phục vụ ngành năng lượng”.
Bên cạnh đó, Quốc hội đã thông qua các luật như Luật Điện lực (năm 2024), Luật Năng lượng nguyên tử (vừa được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9 năm 2025), và Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (sửa đổi năm 2025); Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo (năm 2025).
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 937/NQ-UBTVQH15 ngày 13/12/2023 về giám sát chuyên đề việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016-2021.
Thủ tướng Chính phủ đã thông qua Quy hoạch điện VIII và Bản điều chỉnh sau đó; trong đó đã đặt mục tiêu đầy tham vọng: tỷ lệ năng lượng tái tạo (không bao gồm thủy điện) đạt 28-36% vào năm 2030 và 74-75% vào năm 2050.
Các đại biểu tham dự Diễn đàn
Theo Chiến lược phát triển năng lượng hydrogen của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Mục tiêu sản xuất từ 100.000-500.000 tấn/năm hydro, chủ yếu từ năng lượng tái tạo và thu giữ carbon; Sử dụng hydro trong việc phát điện (nhà máy than/khí), vận chuyển (phương tiện công cộng/đường dài) và công nghiệp (thép, xi măng, hóa chất); Phát triển cơ sở hạ tầng để lưu trữ, vận chuyển và phân phối; Khuyến khích xuất khẩu hydro sử dụng tiềm năng năng lượng tái tạo của Việt Nam.
Đến năm 2050, mục tiêu sản xuất quy mô lên 10-20 triệu tấn/năm, tích hợp đầy đủ hydro vào phát điện, công nghiệp và vận chuyển để đạt được lượng khí thải Net Zero; phấn đấu Việt Nam như một trung tâm khu vực cho năng lượng sạch và xuất khẩu hydro xanh.
Để hiện thực hóa các mục tiêu và tầm nhìn này, phù hợp với thực tiễn của đất nước trong bối cảnh tình hình mới, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội đề xuất 5 nội dung trọng tâm thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo, các công nghệ năng lượng mới.
Thứ nhất, về phát triển năng lượng tái tạo: Tập trung vào điện gió (trên bờ, gần bờ, ngoài khơi), điện mặt trời (đặc biệt là điện mái nhà),và điện sinh khối; thu hút đầu tư tư nhân và quốc tế thông qua cơ chế ưu đãi, minh bạch.
Thứ hai, về công nghệ năng lượng tương lai: Nghiên cứu ứng dụng hydro xanh, amoniac xanh, lưu trữ năng lượng (pin, thủy điện tích năng), và công nghệ thu giữ carbon (CCS).
Thứ ba, về lưới điện thông minh: Hiện đại hóa lưới điện, ứng dụng AI và chuyển đổi số để tích hợp hiệu quả năng lượng tái tạo.
Thứ tư, về hoàn thiện thể chế: Tháo gỡ "điểm nghẽn" trong cơ chế giá điện, ưu đãi đầu tư, và tài chính xanh.
Thứ năm, về phát triển hệ sinh thái công nghiệp năng lượng: Nâng cao năng lực doanh nghiệp trong nước, đào tạo nhân lực chất lượng cao, hướng tới xuất khẩu công nghệ.
TSKH Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA),nhấn mạnh: “Vai trò của khoa học và công nghệ trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Đảng ta đã khẳng định: “Phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ là quốc sách hàng đầu, là một trong những động lực quan trọng nhất để phát triển kinh tế - xã hội”. Đối với ngành năng lượng, khoa học công nghệ chính là “chìa khóa” để giải quyết đồng bộ các thách thức, biến khó khăn thành cơ hội.
Bên cạnh các góc nhìn chiến lược, nhiều đại biểu tại Diễn đàn cũng thẳng thắn chỉ ra các rào cản thực tiễn đang cản trở sự phát triển của năng lượng tái tạo tại Việt Nam. Trong đó, nổi bật là những bất cập trong cơ chế, chính sách đầu tư, thủ tục kéo dài và hạ tầng lưới điện chưa đồng bộ. Các vướng mắc này không chỉ làm chậm tiến độ triển khai dự án mà còn làm giảm hiệu quả khai thác nguồn lực xã hội.
Phiên thảo luận
Các đại biểu chia sẻ về thực trạng và giải pháp cho các dự án năng lượng tái tạo, phân tích những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai các dự án năng lượng tái tạo, từ đó đề xuất các giải pháp tháo gỡ. Nhiều ý kiến đề xuất cần khẩn trương hoàn thiện hành lang pháp lý, cải cách thủ tục đầu tư, đẩy mạnh phân cấp - phân quyền và tăng tính linh hoạt trong điều hành. Đồng thời, cần thúc đẩy hợp tác công - tư trong đầu tư hạ tầng năng lượng và tăng cường ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, lưu trữ năng lượng để tối ưu hóa quản lý và vận hành hệ thống điện.
Diễn đàn “Công nghệ năng lượng trong kỷ nguyên mới” được kỳ vọng mang đến những góc nhìn đa chiều, những giải pháp thiết thực, góp phần hoàn thiện chính sách, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và đưa lĩnh vực công nghệ năng lượng trở thành một động lực quan trọng cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong thời gian tới./.
PV.
